Etik İlkeler

Etik İlkeler

1. Genel Prensipler

  • Dergimiz, tüm yayın süreçlerinde şeffaflık ve tarafsızlık ilkesine sıkı sıkıya bağlıdır. Yayın sürecindeki tüm taraflar, makalelerin sadece bilimsel kalite ve akademik katkıları göz önünde bulundurularak değerlendirilmesini sağlar.

  • Editörler, hakemler ve dergi personeli, potansiyel çıkar çatışmalarını açıklamalı ve bu durumların değerlendirme sürecini etkilememesi için gerekli önlemleri almalıdır. Çıkar çatışması bulunan kişiler ilgili makale ile ilişkili görevlerden çekilmelidir.

  • Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi 4. Maddesine Göre Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler

(1) Bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler şunlardır:

a) İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek,

b) Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak,

c) Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,

ç) Tekrar yayım: Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,

d) Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,

e) Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,

(2) Diğer etik ihlal türleri şunlardır:

a) Destek alınarak yürütülen araştırmalar sonucu yapılan yayınlarda destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile bunların katkılarını belirtmemek,

b) Henüz sunulmamış veya savunularak kabul edilmemiş tez veya çalışmaları, sahibinin izni olmadan kaynak olarak kullanmak,

c) İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek,

ç) İnsanlarla ilgili biyomedikal araştırmalarda ve diğer klinik araştırmalarda ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranmak,

d) İncelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri eser sahibinin açık izni olmaksızın yayımlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak,

e) Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak,

f) Dayanaksız, yersiz ve kasıtlı olarak etik ihlal isnadında bulunmak,

g) Bilimsel bir çalışma kapsamında yapılan anket ve tutum araştırmalarında katılımcıların açık rızasını almadan ya da araştırma bir kurumda yapılacaksa ayrıca kurumun iznini almadan elde edilen verileri yayımlamak,

h) Araştırma ve deneylerde, hayvan sağlığına ve ekolojik dengeye zarar vermek,

ı) Araştırma ve deneylerde, çalışmalara başlamadan önce alınması gereken izinleri yetkili birimlerden yazılı olarak almamak,

i) Araştırma ve deneylerde mevzuatın veya Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin ilgili araştırma ve deneylere dair hükümlerine aykırı çalışmalarda bulunmak,

j) Araştırmacılar ve yetkililerce, yapılan bilimsel araştırma ile ilgili olarak muhtemel zararlı uygulamalar konusunda ilgilileri bilgilendirme ve uyarma yükümlüğüne uymamak,

k) Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak,

l) Akademik atama ve yükseltmelerde bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak.

Bu bilgilere ek olarak, "TR Dizin 2020 kriterleri kapsamında araştırma makalelerinden ETİK KURUL İZNİ almaları ve makalenin yöntem kısmında izinle ilgili bilgilerin (kurul adı, tarih ve sayı no) belirtilmesi gerekmektedir. Ayrıca ETİK KURUL İZNİ belgesinin de makale gönderilirken ek bir belge olarak gönderilmesi gerekmektedir". Etik kurul izini gerektiren çalışmalar gerekli izinler alınmadığı takdirde kabul edilmeyecektir.

2. Yazarların Sorumlulukları

  • Yazarlar, yalnızca kendi orijinal çalışmalarını sunmalı ve başkalarının çalışmalarına doğru bir şekilde atıfta bulunmalıdır. Çalıntı ve intihal kesinlikle kabul edilmez. Tüm kaynaklar uygun şekilde referans gösterilmelidir.

  • Makalede yer alan tüm yazarlar, çalışmaya anlamlı katkı sağlamış olmalıdır. Yazarların isimleri, katkılarına uygun olarak doğru bir şekilde listelenmeli ve katkılar detaylı bir şekilde açıklanmalıdır.

  • Aynı çalışmanın birden fazla dergide yayımlanması yasaktır. Yazarlar, çalışmanın daha önce yayımlanıp yayımlanmadığını ve başka bir yerde değerlendirilip değerlendirilmediğini belirtmelidir.

  • Ayrıca yazarlar, Yükseköğretim Kurulu’nca da belirtilen Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ni dikkate almalıdır.

3. Hakemlerin Sorumlulukları

  • Hakemler, makaleleri bilimsel ve objektif kriterlere göre değerlendirir. Kişisel önyargılardan ve çıkar çatışmalarından bağımsız olarak değerlendirme yapmalıdır.

  • Hakemler, makale inceleme sürecinde elde ettikleri bilgileri gizli tutmalıdır. Bu bilgiler yalnızca değerlendirme süreci ile ilgili taraflarla paylaşılabilir.

  • Hakemler, herhangi bir çıkar çatışması durumunu açıkça belirtmelidir. Çıkar çatışması bulunan hakemler, ilgili makalenin değerlendirilmesinden çekilmelidir.

4. Editörlerin Sorumlulukları

  • Editörler, makaleleri kabul etmek ya da reddetmek sorumluluk ve yetkisine sahiptir. Bu sorumluluk ve yetkisini yerinde ve zamanında kullanmak zorundadır.

  • Editörler, kabul ya da reddettiği makalelerle ilgili çıkar çatışması içerisinde olmamalıdır.

  • Editörler, özgün ve alanına katkı sağlayacak makaleleri kabul etmelidir.

  • Editörler, dergi politikası, yayım kuralları ve seviyesine uymayan eksik ve hatalı araştırmaları hiçbir etki altında kalmadan reddetmelidir.

  • Editörler, yanlış, eksik ve problemli makalelerin hakem raporu öncesi veya sonrasında geri çekilmesine ya da düzeltildikten sonra yayımlanmasına imkân vermelidir.

  • Editörler, en az iki hakem tarafından değerlendirilen makalelerin çift taraflı kör hakemlik sistemine göre değerlendirilmesini sağlar ve hakemleri gizli tutar.

  • Editörler, “Turnitin” intihal programı aracılığıyla makalelerin intihal durumu ve yayımlanmamış özgün araştırmalar olup olmadığını sağlar.

5. Yayın Süreci

  • Dergimiz, her makaleyi ön inceleme, hakem değerlendirmesi ve editör değerlendirmesi aşamalarından geçirir. Bu süreçlerde adil ve bilimsel bir değerlendirme sağlanır. Tüm süreçler şeffaf bir şekilde yürütülür.

  • Yayınlanan makalelerde tespit edilen hata veya yanlışlıklar hızlı bir şekilde düzeltilir. Makalelerin reddi durumunda, yazarlar detaylı gerekçelerle bilgilendirilir.

6. Etik ve Hukuki Uyumluluk

  • Dergimiz, uluslararası etik standartlara ve hukuki düzenlemelere tam uyum sağlar. Yayın süreçleri, etik kurallar çerçevesinde yürütülür.

  • Makale değerlendirme sürecinde kişisel veriler korunur ve gizlilik ilkesine uygun olarak işlenir. Yazarların ve hakemlerin kişisel bilgileri gizli tutulur.

7. Şikayetler ve İtirazlar

  • Yayınlanan makalelerde tespit edilen hata veya yanlışlıklar hakkında şikayetler adil bir şekilde değerlendirilir. İtirazlar, derginin belirlediği süreçlere göre incelenir ve sonuçlar ilgili taraflara bildirilir.

Bu ilkeler, JR CULT’ın bilimsel araştırmalarda ve yayıncılıkta en yüksek etik standartları koruma konusundaki kararlılığını yansıtmaktadır. Yazarlar ve hakemler, bu ilkelere uygun davranarak bilimsel topluluğa ve topluma olan sorumluluklarını yerine getirmelidir.